Kartaca'nın Kısa Tarihi

Dilara Kahyaoğlu

2012

https://en.wikipedia.org/wiki/Phoenicia

Antik Kartaca Tunus körfezi kıyılarının orta kesiminde alçak tepelerle kaplı üçgen biçimli bir yarımada üzerine kurulmuştu. Burayı Sur’lu (Tyros) Fenikelilerin 9. Yüzyılda kurduğu kabul edilmekte birlikte bu kadar eski döneme ait arkeolojik veriler bulunamamıştır.  

Fenike dilinde Kartaca Kart-Hadaşt yani “yeni kent” anlamına geliyordu. Vergilius’un Aeneis destanına göre burasını Sur Hükümdarı Pygmalion’dan kaçan Prenses Dido kurmuştu. Romalılar Kartaca ’ya, Phoenikes’ten türettikleri; Poeni derlerdi. Pön Savaşları kelimesi de buradan türemiştir.

Kent ana karaya bir kıstakla bağlıydı. Bu fiziksel durum, savunma açısından kenti elverişli bir konuma getiriyordu. Başlıca geçim kaynakları; yatak, yastık, şilteler ve diğer lüks eşyalardı ama özellikle marangozluk ürünü olan mobilyaları çok makbuldü. İsmi geçen Kartaca ihracat ürünlerinin diğer ülkelerde taklitleri yapılırdı. Yani o zamanların moda yaratıcısı Kartaca gibi görünüyor. Diğer önemli gelir kaynağı ise Kuzey Afrika ve Günay İspanya’dan elde edilen gümüş madeniydi.

Roma’nın yükselme döneminde Akdeniz ticareti; Kartaca ve Roma ve Yunan kolonilerinin kıyasıya mücadelesine tanık olmuştur nitekim bu rekabet tarafları Pön Savaşlarına kadar sürüklemiştir.

Pön Savaşları sonunda yenilen Kartaca’yı Roma Cumhuriyeti kelimenin gerçek anlamıyla yerle bir etti ve burada insanların yaşaması yasaklandı (MÖ 146). Yaşlı Cato, her konuşmasının sonunda "Delenda est Carthago", "Kartaca ortadan kaldırılmalıdır." diyormuş. Dediği gibi oldu. Romalıların gözünde burası cehennem tanrılarına adanmış bir yerdi. Nihayet MÖ 122 de -aslında çok da zaman geçmemişti- Roma Senatosu’ndan burada bir Roma kolonisi kurulması için izin çıktı ama Kartaca’nın toparlanmasına daha çok zaman vardı. Julius Caesar buraya topraksız Roma yurttaşlarını yerleştirdi. MÖ 29’da Augustus, burayı Kuzey Afrika Eyaleti’nin yönetim merkezi yaptı. İşte ancak bundan sonra Kartaca yeniden zengin bir kent oldu ama MS 3. yüzyıldan itibaren tekrar gerilemeye başladı.

Hristiyan Roma döneminde burası bir piskoposluk idi. Ve bazı Hristiyanlık içi tartışma ve kargaşalık yaşanan yerlerden biriydi.  MS 439 da Vandal lideri Geaseric kente girdi ve burayı yağmaladı. Vandallar buraya yüz yıla yakın egemen oldular. 533 yılında Vandallar, Belisarius’a yenildi ve bundan sonra uzun müddet Bizansların elinde olan Kartaca, 705 tarihinde Arapların eline geçti. Dinleri, dilleri, etnik yapıları değişti. Bu dönemde Kartaca yeni kurulmuş olan Tunus şehrinin gölgesinde kaldı ve ancak tarih sayfalarında yer alan antik bir şehir olarak varlığını sürdürdü. Bugün burada Tunus şehrinin banliyösü bulunur.

Antik Kartaca şehrinin kalıntıları. Tunus
https://en.wikipedia.org/wiki/Carthage

Bugün Kartaca’da Antik Çağ’a ait kalıntılar daha çok Roma dönemine aittir. Hristiyanlık döneminden kalanlar ise; bir iki Vandal yapısı dışında Bizans döneminden kalmıştır.

Kartaca şehri çeşitli dönemlerde farklı durumlarla ismini duyurmuş bir şehirdir. Bizans döneminde meydana gelen bir olay; Kartaca’nın ismini duyurduğu son olaylardan sayılabilir.

Bizans döneminde burası bir askeri bir eyalet olarak idare ediliyordu. Buraya atanan Bizans valileri sınırsız idari ve askeri yetkiyle atanıyordu. 610 yılında Kartaca valisi,  Bizans imparatoru Phokas’ın izlediği politikaya kızarak oğlu Herakleios’u bir Afrika donanması ile İstanbul’a gönderdi. Herakleios, İstanbul’a geldi, imparatoru tahtan indirdi ve kendini imparator ilan etti. İşte yeni bir hanedanlık da böylece doğmuş oldu (610).

Yazar adı belirtilmeden, link verilmeden kullanılamaz, alıntılanamaz.