WEB Sitelerine Eleştirel Yaklaşım İçin Bir Çalışma Önerisi

Dilara Kahyaoğlu
2007

Öğrencilerin araştırma yaptıkları WEB sitelerinden birini seçip sorgulamaları istenir.

Günümüzün gelişen teknolojisi ve iletişim ağları dikkate alındığında  özellikle öğrencilerle bu tür çalışmaların yapılması gerektiği genel olarak kabul edilmektedir. İlk bulunan sitelerden sorgulanmadan aynen alınan veya yazılan kaynakların hem sınıf tartışmalarında ama en önemlisi bu işi bizzat yapan öğrenci / birey tarafından eleştirel süzgeçten geçirilme duyarlılığı, tarih derslerinde  kazandırılması gereken becerilerin başında gelmektedir.

Örneğin aşağıdaki sorular sorularak öğrencinin araştırma yaptığı site ile ilgili görüş oluşturması istenir (örnek). Bunlar toplanıp öğretmen tarafından değerlendirilir daha sonra sonuçlar sınıf ile paylaşılır. Aynı sorular kullanılarak kaynak için kullanılan WEB siteleri öğretmenler tarafından da süzgeçten geçirilir ve buna göre öğrencilere önerilirse daha iyi olur diye düşünüyorum.

Örnek     WEB sitelerini analiz etmek…  (öğretmenler  ve öğrenciler için)[1]

sitenin sahibi ve amacı	Sitenin amacı  açıkça belirtilmiş mi?
	Alan adı ne? Bu alan adı site hakkında önbilgi edinmemize yardımcı oluyor mu?
	Kurucusu Kim?
	Kurucunun geçmişi ve uzmanlığı nedir? Bilgi var mı?
	Kurucu sunduğu içerik konusunda otorite mi ya da yetkili bir kuruluşun temsilcisi mi?
	Kurucunun herhangi bir  kuruluşla bağlantısı var mı? Bu açıkça belirtilmiş mi?
	Hedef kitle belirtilmiş mi?
erişim ve dolaşım	Kolayca bağlanılıyor mu?
	Kullanabilmek için özel bir yazılım gerekiyor mu?
	İndirme süresi zaman kaybına neden olacak kadar uzun mu?
	Siteye bilinen arama motorları ile ulaşılıyor mu?
	Site ücretsiz mi? Ücretli bölümleri var mı?
	Ana sayfadan sitenin nasıl düzenlendiği ve seçenekler kolayca anlaşılıyor mu?
	Site içinde kaybolmadan rahatlıkla dolaşılabiliyor mu?
	Diğer sitelere verilen linkler  verimli işliyor mu?
	Başka bir siteye geçildiği net olarak anlaşılıyor mu?
tasarım	Sitede ses ve görüntü malzemeleri var mı? Ne tür donanıma ihtiyaç var?
	Ses ve görsel malzemeler içeriği destekliyor mu?
	Punto, yazı tipi, arka plandaki kontrast okumayı kolaylaştırıyor mu?
	Sitenin dili ne? Çok dilli mi? Öyleyse, neler?
	Siteden çıkmak kolay mı?
içerik	İçeriğin düzeyi nasıl? Yüzeysel veya…
	Bu düzey hangi yaş grubuna uygun? Size uygun mu?  Neden?
	Taraflılık belirtileri var mı? Varsa neler?
	İhtilaflı veya tartışmalı konular çok yönlü bir şekilde ele alınmış mı? Farklı görüşlere yer verilmiş mi?
	Sunduğu olgular doğru mu? Bariz hatalar, görmezden gelmeler vb. var mı?
	İçerikte kullanılan malzemelerin kaynakları belirtilmiş mi? Bunlar kolaylıkla doğrulanabilir ve ulaşılabilir kaynaklar mı?
	Ders kitaplarında ve başvuru kaynaklarında olmayan, onlarda bulunmayacak  bir içerik sunuyor mu?
	İçerik; müfredatı, beceri ve kazandırılmak istenen tarih anlayışı açısından destekliyor mu?

alan adlarından bazı örnekler…

ac: akademik kurum (İngiltere)

edu: eğitim kurumu

gov: devlet dairesi

int: uluslararası kuruluş

org: kar amacı gütmeyen kuruluş

com: ticari kuruluş

co: ticari kuruluş (İngiltere)

net: internet ağ geçidi, veya idari konak

 

Kaynak: 20.Yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi için Öğretmen Kitabı, "Diktatörlükler" içinde, Tarih Vakfı Yayınları, Ekim 2007, s. 125-126

NOT: Bu çalışmayı; 20 yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi kaynak kitabına ek olarak yazılan Öğretmen Kılavuz Kitabı için hazırlamıştım. Bu kılavuzdaki yazılarımı, kullanmayı kolaylaştırmak amacıyla uygun parçalara bölerek ve biraz da bağımsızlaştırarak bloguma aldım.

*Kaynak gösterilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz.

---

[1]  Bu çizelgedeki sorular, Robert Stradling’in “20.Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli” kitabından bazı değişiklikler yapılarak alınmıştır. S:248-251