Gazap Üzümleri Büyük Bunalım'ı Anlatıyor

Dilara Kahyaoğlu
2007

Görsel: http://scrapsfromtheloft.com/2017/01/28/artful-propaganda-fords-grapes-wrath/
Gazap Üzümleri filminden bir sahne. 
Yönetmen: John Ford
Yazar: John Steinbeck

Karşılaştırmalı Metin Analiziyle ABD’de Büyük Bunalım’ın Analizi

Kaynak Kitap, s. 107

I. Aşama

Gazap Üzümleri’nden alıntılanan bölüm ev çalışması olarak verilir veya sınıfta okunur. Aşağıdaki yönerge kullanılarak analizi yapılır. Çalışma bireysel veya grup çalışması olarak organize edilebilir.

yönerge: “Anlatılan dönemde insanlar gündelik hayatlarını sürdürürken, ne tür sorunlarla karşılaşmaktalar? Listeleyin.”

Sonuç olarak şöyle bir tablo ortaya çıkar…

Örnek 1    Gündelik Hayatta Karşılaşılan Sorunlar (Gazap Üzümleri'nden)

Sorunlar

İşsizlik

Göç

İş elde etmek için çıkan kavga ve  çatışmalar

Emek sömürüsü, ücretlerde büyük düşüş, boğaz tokluğuna çalışma, bir tür köleliğe düşüş

Perişan, hasta, sefil çocuklar

Malların yüksek fiyata satılması

Çok ucuz hammadde

Tarım arazilerinin yok oluşu

Fabrikaların, şirketlerin açgözlülüğü, dolu dizgin yükselişi

İnsanların sosyal statülerini kaybetmeleri

Eski toplumsal ilişkilerin yok oluşu, yalnızlaşan, her şeyini kaybeden insan…

II. Aşama

Kaynak Kitap, s. 106

“Yeni Düzen” (mercek) bölümü ev çalışması olarak verilir veya sınıfta okunur. Aşağıdaki yönerge kullanılarak analizi yapılır. Çalışma bireysel veya grup çalışması olarak organize edilebilir.

yönerge: “Yeni Düzen yazısında anlatılan dönemde meydana gelen problemleri çözmek için ne gibi tedbirler alınmıştır. Listeleyin. Bu listeyi Gazap Üzümleri’nde çıkarttığınız liste ile karşılaştırın. Roosevelt’in bunlara ilişkin doğrudan veya dolaylı çözümleri var mı? Varsa neler? Sorunlar tablosunun sağına bunları yazın.”

Sonuç olarak şöyle bir tablo ortaya çıkar… (sadece bazı örnekler verilmiştir)

Sorunlar (Gazap Üzümleri)	Roosevelt’in çözümleri (Yeni Düzen Metni)
İşsizlik	İnşaat ve orman işletmeleri alanında geçici veya sürekli iş olanakları yaratıldı. İşsizlik sigortası…
Göç	İş bulununca göç sorunu da çözümlenmiş olur.
İş yüzünden çıkan kavga ve  çatışmalar
Emek sömürüsü, ücretlerde büyük düşüş, boğaz tokluğuna çalışma, bir tür köleliğe düşüş	Ücretler, çalışma saatleri, toplu pazarlık konuları yeni yasalarla yeniden düzenlenir. Sendikalar güçlenir.
Perişan, hasta, sefil çocuklar	Devlet eliyle yapılan okul, hastane yapımı, hem iş olanağı yaratır hem de sağlık ve eğitim işleri düzenlenir.
Malların yüksek fiyata satılması
Çok ucuz hammadde
Tarım arazilerinin yok oluşu
Fabrikaların, şirketlerin açgözlülüğü, dolu dizgin yükselişi
İnsanların sosyal statülerini kaybetmeleri
Eski toplumsal ilişkilerin yok oluşu, yalnızlaşan, her şeyini kaybeden insan

(Sınıf tartışması) Aşağıdaki sorular çerçevesinde sınıf tartışması yapılır ve çalışma sonlandırılır.

1. Gazap Üzümleri’ne göre sözü edilen durumların ana nedeni nedir?

2. Yeni Düzen’e göre problemlerin kaynağı nedir? Alınan çözümler ana nedeni ortadan kaldırmaya dönük radikal tedbirler midir?

Sonuç olarak, iki metne birlikte bakarsak ikisi de problemlerin esas nedeni konusunda hemfikirler mi?

Kaynak: 20.Yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi için Öğretmen Kitabı, "Büyük Bunalım" içinde, Tarih Vakfı Yayınları, Ekim 2007, s. 111-113

NOT: Bu çalışmayı; 20 yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi kaynak kitabına ek olarak yazılan Öğretmen Kılavuz Kitabı için hazırlamıştım. Bu kılavuzdaki yazılarımı, kullanmayı kolaylaştırmak amacıyla uygun parçalara bölerek ve biraz da bağımsızlaştırarak bloguma aldım.

*Kaynak gösterilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz.