Dilara Kahyaoğlu
2014
2014
Amaç: Gotik sanatı görseller ve metinler
aracılığıyla incelerken Victor Hugo ile bağlantılı olarak kültürel miras ve
onların korunmasındaki sorumluluklarımız üzerine düşünür, tartışır.
Kilit Beceriler: Görsel Okuma, Analiz, Değerlendirme
****
NOT: Resimlerin altındaki linklere tıklayınca ayrıntıları görecek şekilde büyüme sağlanmaktadır.
****
NOT: Resimlerin altındaki linklere tıklayınca ayrıntıları görecek şekilde büyüme sağlanmaktadır.
 |
Kaynak 1:
Gotik katedrallerin en ünlüleri
arasında bulunan Paris Notre Dame
Katedrali Paris’in gururu ve ekonomik özgürlüğün sembolü olarak yerel tüccarlar
tarafından Meryem Ana’ya ithafen yaptırılmıştır. 1163-1345 yılları arasında tamamlanan
katedralin inşası uzun yıllar sürdüğünden yapıda çok sayıda mimar çalışmış ve
üslup değişiklikleri ortaya çıkmıştır.
Resimde Katedralin ünlü “batı cephesi” (krala ait giriş bölümü) görülmektedir. http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/NotreDameDeParis.jpg |
Kaynak 2:
Victor Hugo ve Notre Dame Katedrali
19. yüzyıl başlarında
Paris şehir planlamacıları bakımsızlığından ötürü Notre Dame Katedrali’ni
yıktırmak isteyince, ünlü Fransız yazar Victor Hugo, halkın ilgisini yapıya
çekmek için Notre Dame’ın Kamburu
adlı romanını yazmıştır. Roman, katedralin kurtarılması için kampanya
başlatılmasını sağlayarak yenilenmesinde büyük rol oynamıştır.
Parla, Canan (ed.) vd. Sanat Tarihi.
s: 179
 |
Kaynak 3: Victor Hugo
Louis-Napolyon
(III.
Napolyon) 1851'de
askeri darbe yapıp gücü ele geçirince anti-parlamenter bir anayasayı yürürlüğe
koydu. Bunun üzerine Hugo da onu vatana ihanetle suçladı. Fransa’dan ayrılarak
önce Brüksel'e yerleşti. Ardından Kraliçe
Victoria'yı eleştiren bir gazeteyi savunduğu için sınırdışı edildiği Jersey'e,
gitti. Ve son olarak da 1855 Ekim'inden 1870'e kadar kalacağı Guernsey'in başkenti Saint Peter Port'a ailesi ile birlikte taşındı.
Bu fotoğraf Jersey’deki sürgün günlerine
aittir. http://tr.wikipedia.org/wiki/Victor_Hugo
|
Kaynak 4:
Victor Hugo
Victor Marie
Hugo (1802 - 1885 ) Romantik
akıma bağlı Fransız şair, romancı ve oyun yazarıdır. En büyük ve ünlü Fransız
yazarlarından biri olarak kabul edilir. Hugo'nun Fransa'daki edebi ünü ilk
olarak şiirlerinden sonra da romanlarından ve tiyatro oyunlarından gelir.
Fransa dışında en çok Sefiller ve Notre
Dame'ın Kamburu romanlarıyla
tanınır.
Tutkulu bir
cumhuriyet destekçisiydi. Eserlerinde zamanının politik ve sosyal sorunlarını
ele almıştır.
Hugo'nun Notre-Dame de Paris (Notre Dame'ın
Kamburu) 1831'de basıldığında büyük başarı kazandı ve hızla diğer dillere
çevrildi. Eserin etkilerinden biri de, romanı okuyan binlerce turistin görmeye
geldiği, uzun süredir ihmal edilen ve Paris şehrini utandıran Notre
Dame Katedrali'nin
restore edilmesi oldu. Roman ayrıca Rönesans öncesi yapılarının restore
edilmesi konusunda da etkili oldu.
Hugo,
1830'ların başında toplumsal sefalet ve adaletsizlik hakkında büyük bir eser
üzerine çalışmaya başladı. Sefiller adıyla
bildiğimiz bu romanı tamamlaması tam 17 yıl sürdü ve roman
nihayet 1862'de yayınlandı. Romanın ilk bölümü ("Fantine") büyük
şehirlerde piyasaya sürüldükten sonra, bir saat içinde tükendi ve Fransız halkı
üzerinde büyük etki yarattı. Sefiller, vurguladığı sorunların Fransa
Ulusal Meclisi'nin
gündemine girmesini sağlayacak kadar popüler oldu ve zaman içinde birçok kere
sinemaya, tiyatroya ve sahne gösterilerine uyarlandı.
Kaynak 5:
Gotik Üslup
Gotik üslup, siyasal değişimlerin ve
ulusal devlet bilincinin yaşandığı yıllarda ilk kez
Fransa’da ortaya çıkmıştır. Fransa ve
Avrupa’da, bu üsluptaki eserlere Opus
Francigenum-Fransız İşi denilmiştir. İtalyan hümanistleri 15. Yüzyıldan
sonra bu tarz işleri beğenmeyip Barbar Sanatı diye nitelendirmiş ve istilacı
kavimleri, Gotları hatırlatacak biçimde Gotik kelimesi ile adlandırmaya
başlamışlardır.
Gotik,
gerçekte bir mimarlık üslubudur. Romanesk dönemde temelleri atılan Gotik üslupta, bilinçli olarak Romanesk üslubun
özellikleri bir araya getirilmiş ve Orta Çağ kentlerinin katedralleri (büyük, anıtsal
kilise) Gotik üslupta inşa edilmiştir. Bu çağda katedral, dönemin düşünce ve
sanatının anıtsal ifadesidir. Katedraller piskoposların öncülüğünde, halkın ve
loncaların desteği ile yapılmıştır.
Gotik katedrallerin ilk örneği rahip Suger tarafından planlanan Saint Denis Katedrali’dir. Suger’in, Fransızlara özgü millî bir mimari yaratmaya çalıştığı bu katedralde gül pencere, batı cephesinde iki kule, ışınsal şapeller (şapel: küçük kilise veya katedrallerde ibadete ayrılan yer), sivri kemerler, kaburgalı tonoz gibi Gotik üsluba ait özellikler bir arada kullanılmıştır.
Gotik katedrallerin ilk örneği rahip Suger tarafından planlanan Saint Denis Katedrali’dir. Suger’in, Fransızlara özgü millî bir mimari yaratmaya çalıştığı bu katedralde gül pencere, batı cephesinde iki kule, ışınsal şapeller (şapel: küçük kilise veya katedrallerde ibadete ayrılan yer), sivri kemerler, kaburgalı tonoz gibi Gotik üsluba ait özellikler bir arada kullanılmıştır.
Kilise
duvarları ve alınlıklarına kabartma ve
heykeller yapılması da üslubun önemli özellikleri arasında bulunur. Gotik
katedrallerde boyutlar yükseldikçe örtü sistemini desteklemek için uçan payandalar yapılmıştır. Payandaların
taşıyıcı görevini üstlenen cepheleri rahatlatmasıyla daha büyük pencere ve kapı
açıklıkları yapılabilmiş bu da pencerelerin
vitraylarla (renkli cam işçiliği) kapatılarak süslenmesini sağlanmıştır. Gotik
yapılar ülkelere göre değişiklik gösteren özelliklere sahiptirler.
Parla, Canan (ed.) vd. Sanat Tarihi.
s: 178-179
 |
5a: Rozas (gül) pencere
Romanesk ve Gotik katedrallerde ilk kez kullanılan
yuvarlak pencerelerdir. Renkli camlar, desenler ve resimlerle süslü pencerelerde
oymalar ve desenlerle süslenmiş çerçeveler kullanılmaktadır.
http://objectiveart01.tripod.com/notre_dame_de_paris.htm https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Rose_du_transept_Sud_Notre-Dame_de_Paris_170208_02.jpg |
 |
5b: İngiltere’deki York Katedrali’nin
batı cephesindeki iki kule. 1230-1472 http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3f/YorkMinsterWest.jpg
|
 |
5c : Amiens Katedrali'nin ( 1220-1270) ışıltılı yarım daire şeklindeki şapeli…
“Şimdi
bu yapıların duvarları ne soğuk ne de insandan uzaktı. Tam tersine değerli
taşlar gibi parlayan resimlenmiş camlarla zenginleşmişti.” (Gombrich)
|
 |
5d: Santa Maria
del Pi (Barcelona) kilisesinin gotik sivri kemerleri. 1319-1391 http://it.wikipedia.org/wiki/File:Gothic_Arch_Santa_Maria_del_Pi_Barcelona.JPG
|
 |
5e: Notre Dame de Strasbourg katedralinin
uçan payandaları…
Payanda: Yapılarda kullanılan destekleyici
unsurlara denir.
|
5f: Saint-Séverin kilisesinin kaburgalı tonozları,
Paris.
Tonoz: mimarlıkta kemerlerin bir araya
gelmesiyle oluşturulan, genellikle tavan örtüsü olarak işlev gören yapı
parçasıdır.
5g: Notre Dame’da katedralinde gargoyle
heykelleri, Fransızca gargouille sözcüğüne
dayanan bir tür gotik mimari ögedir. İnanışa
göre gargoylelar, gündüzleri taşlaşır, geceleri canlanır; evlere ve
samanlıklara bağlanır, oralarda yaşarlarmış.
ÇALIŞMA SORULARI
1. Kaynak 5'i metin, görsel (5a, 5b...5g)
ve alt yazıları ile birlikte inceleyiniz. Bu
kaynaktaki bilgilere göre; Kaynak 1’de yer alan resimde gotik üsluba ait hangi
unsurlar vardır? Saptamalarınızı resmin üzerinde gösteriniz.
2. Victor Hugo nasıl bir insan? Kaynak 2, 3 ve
4’teki bilgileri kullanarak bir görüş oluşturunuz. Görüşünüzü kaynaklarda
bulacağınız örneklerle destekleyiniz.
3. Notre Dame Katedrali, Victor Hugo olmasaydı
muhtemelen yok olmuş olacaktı…
a. Victor Hugo bunu nasıl
başarmış? b. Bu tür bir yöntem günümüzde
de etkili olabilir mi? Tartışınız.
4. Bir
sanatçının, edebiyatçının; yaşadığı
çevreye, topluma karşı sorumlukları var mıdır, olmalı mıdır, sorusunu
tartışınız. Görüşünüzü örneklerle destekleyerek açıklayınız.
KAYNAKLAR
Parla, Canan (ed.) ve vd. Sanat Tarihi.
Eskişehir: AÖF Yayınları, 2013.
Gombrich, E.H, Sanatın Öyküsü. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1986.
Görsellerin Linkleri
http://vistaartprojects.blogspot.com.tr/2013/03/notre-dame-cathedrals-gargoyles-paris.html
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Rose_du_transept_Sud_Notre-Dame_de_Paris_170208_02.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/46/Rose_du_transept_Sud_Notre-Dame_de_Paris_170208_02.jpg
****
Bu çalışma "Uygarlıklar Tarihi 2 Öğrenci ve Öğretmenler İçin Çalışma Kitabı" için hazırlanmış ve orada yayımlanmıştır.
Yazar adı belirtilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz, alıntılanamaz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder