Metin İçi Sorularla Bir Metnin Analizi: Ekim Devrimi

Dilara Kahyaoğlu

2007

(Bireysel çalışma/ev çalışması) Metin içine yerleştirilmiş sorular yardımıyla ana-metin analiz edilir daha sonra sınıf tartışması yapılır. Bu yöntemde okuma, araştırma ve soruları yanıtlama, aşama aşama yapılır, adım adım ilerlenir.

(Burada metnin içine soru yerleştirme olanağı olmadığı için -başlıklar hariç- satırlara numara verilmiş –toplam 107 satır- ve  o sorunun nerede devreye gireceği yanında belirtilmiştir. Soruların cümle sonlarında başladığı unutulmamalıdır.)

Metin İçi Sorular 

1. Sözcük araştırması: “Marksistler” sözcüğüyle kimler kastediliyor olabilir? Bunun için kısa bir araştırma yapın ve/veya kitabınızın ilk bölümlerini gözden geçirin. (6.satır)

2. Marksistler, eşitlik, özgürlük kardeşlik ilke ve değerlerinin neden kapitalist sistem içinde gerçekleşmeyeceğini düşünmüş olabilirler? Buna karşılık önerdikleri çözüm nedir? (6.satır)

3. Sol partilerin bir kısmı kapitalist sistemi devrimle yıkmak fikrinden hangi koşullar üzerine vazgeçmişler? Bu konuda Rusya’daki Marksistlerin görüşleri nedir? (10.satır)

4. Kısa araştırma: Komünizm ile sosyalizm sözcüklerini bir başvuru kaynağından okuyunuz.  Bulduğunuz benzerlik ve farklılıklar nelerdir?

Bulgularınıza göre değerlendirin: Paragrafın sonunda “ilk sosyalizm uygulaması hedefine ulaşmamıştır” derken ne kastedilmektedir?

(13.satır)

5. Kitabın ilk bölümünde yapılan çalışmaları hatırlayın. Avrupa’da, sanayileşmeyle birlikte ne tür toplumsal dönüşümler olmuştu?

Bu bağlamda düşününüz: 1905 civarında, Rusya’da ne tür problemler yaşanıyordu? –Bu arada Potemkin Zırhlısı afişini inceleyerek alt yazıyı okuyunuz- (25.satır)

6. Birinci Dünya Savaşı, Rusya’daki koşulları nasıl, neden etkilemiştir? (32.satır)

7. “Kendiliğinde devrim” tanımlamasını açıklayınız. -Bu arada Leningrad’ın fotoğrafını inceleyin ve alt yazısını okuyun-  (36.satır)

8. Bolşeviklerin Rus devrimindeki rolü nedir? (44.satır)

9. Geçici hükümetin karşı karşıya kaldığı problemler nelerdi? Bunları hangi yöntemle çözmeyi planlıyordu? Neden başarısız oldu? (49.satır)

10. Kısa araştırma:  Bir başvuru kaynağından Bolşevik Devrimi ile ilgili bölümü okuyunuz.

Bulgularınızdan yararlanarak: “Bütün iktidar Sovyetlere” sloganını yorumlamaya çalışınız. Ne demek? Lenin bu sloganı ortaya atarken tam olarak ne kastediyor olabilir? -Bu arada Lenin’in fotoğrafını inceleyin ve alt yazısını okuyun-  (54.satır)

11. Eski konuları hatırlayınız, bir önceki bölüme bakınız… Brest-Litovsk Barış Antlaşması neden Almanya ile imzalanmıştır? Antlaşma koşullarının niteliği konusunda neler söyleyebiliriz? (60.satır)

12. Bolşevik iktidarın gerçekleştirdiği ilk işler neler olmuş? Neden topraklar kamulaştırılarak köylülere dağıtılıyor ve bankalar devletleştiriliyor?  Bolşeviklere yol gösteren temel ilke ne olabilir? –sosyalizm nedir? Bakınız: 4.soru- (65. satır)

13. İç savaşın nedenleri neler olabilir? ABD ve müttefikleri neden buraya müdahale ediyor? Wilson İlkeleri’nin VI.maddesini yeniden inceleyin… İki yaklaşım arasında bir fark var mı? (69.satır)

14. Savaş komünizmi denilen politika nedir? Bu politika neden uygulamaya sokulmuş, sonra neden kaldırılmış? (76.satır)

15.“Yeni Ekonomik Politika  sosyalizm hedefinden stratejik bir geri adımdır” tanımlamasının nedeni nedir? (86.satır)

16. Kısa araştırma: Stalin ve Troçki kimdir? Bir başvuru kaynağından okuyunuz.

Bulgularınızdan ve kitaptan yararlanarak: Birbirleriyle rekabet eden bu kişilerden Stalin “tek ülkede sosyalizm” tezini savunuyordu? Bunun anlamı nedir? Buna karşılık Troçki’nin tezi neydi?  (93.satır)

17. Yeni Ekonomik Politika’dan neden vazgeçilmiş olabilir? Yerine ne tür bir ekonomik politika uygulanmış? (98.satır)

18. Kısa araştırma: Kolhoz nedir? Bir başvuru kaynağından okuyunuz. Çarpıcı büyümenin sonuçları neler olmuştur? (107.satır) 

 19. Kısa araştırma: sosyalist gerçekçilik (toplumcu gerçekçilik) nedir?  Bir başvuru kaynağından okuyunuz. – Ayrıca, “Sarı, Kırmızı, Mavi” tablosunu ve Mayakovski’nin fotoğrafını  inceleyip alt yazıları okuyunuz-

Kandinsky’nin savunduğu “sanat için sanat” anlayışıyla sosyalist gerçekçilik anlayışı bağdaşabilir mi? (107.satır) 

Kaynak: 20.Yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi için Öğretmen Kitabı, "Ekim Devrimi" içinde, Tarih Vakfı Yayınları, Ekim 2007, s.90-91

NOT: Bu çalışmayı; 20 yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi kaynak kitabına ek olarak yazılan Öğretmen Kılavuz Kitabı için hazırlamıştım. Bu kılavuzdaki yazılarımı, kullanmayı kolaylaştırmak amacıyla uygun parçalara bölerek ve biraz da bağımsızlaştırarak bloguma aldım.

*Kaynak gösterilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz.