Balkanlarda Sarsılan Hakimiyeti Pekiştirme Çabaları: II. Murat Dönemi 1421-1451

Sultan II. Murat ok atarken
Hünername

Bu dönemde Karamanoğulları cephesi sakin kalmıştır. Çünkü beylik içi sorunlarla uğraşıyorlardı. İşte bu durum Osmanlılara, uzun zamandır ihmal ettikleri Balkanlara yeniden dönmeleri için fırsat vermiştir.

Çelebi Sultan Mehmet çağında komşulara ödün verme zorunluluğu yüzünden Balkan cephesi  sakin geçmiş ve Macarlar ile ciddi bir çatışma yaşanmamıştı. 1430 yıllardan itibaren II. Murat’ın Balkanlardaki  faaliyetini arttırması, özellikle Selanik’i alması üzerine Balkanlardaki gerilim arttı.

Macar-Osmanlı rekabeti özellikle Sırbistan üzerinde yoğunlaşıyordu. 1437 de Macar kralı ölünce ve yeni kralın seçimi uzayınca Murat, Sırbistan’ı alarak kendine bağlamıştı. 1441 yılında Balkanlardaki durumunu güçlendirmek isteyen Osmanlılar, Belgrat’ı da almaya kalkınca Osmanlı’nın talihi dönmeye başladı ve iki yıl üst üste bir çok yenilgi aldılar, Hünyadi Yanoş önderliğindeki Haçlılar Filibe’ye kadar olan yerleri ele geçirdiler. Sultan Murat bu zor durumda barış yapmaya karar verdi. 1444 ilkbaharında Edirne’ye gelen Macar elçileri  ile anlaşabilmek için II. Murat Sırbistan’ı bırakmak zorunda kaldı. Anlaşma yapıldıktan sonra Macar Kralı’nın onaylaması için bu seferde Osmanlı elçileri Segedin’e yollandılar.

Batıda barış yolu açılınca Sultan Murat Osmanlılar Balkanlar’da zor durumda iken Anadolu’daki  topraklarına saldıran Karamanoğullarını cezalandırmak için Karaman ülkesini işgal etti. Bu arada büyük oğlu Alaaddin  Bey’in zamansız ölümü de etkilemiş olsa gerek tahtını 12 yaşındaki oğlu Mehmet’e bırakarak Bursa’ya çekildi.

Bu durumu değerlendirmek isteyen Haçlılar harekete geçtiler Çanakkale Boğazı’nı da donanmaları ile kapatarak Osmanlı kuvvetlerinin Balkanlar’a geçmesini engellediler. Bu olay sırasında Osmanlılar’ın denizlerdeki zayıflığı bir kere daha ortaya çıkmış oldu.  Devlet büyüklerinin ricası ile ordunun  başına geçen II. Murat Ceneviz gemilerine büyük paralar ödeyerek İstanbul Boğazı’ndan Trakya’ya geçebildi ve Trakya kuvvetleri ile birleşerek Varna’ya doğru yürüdü.

Varna galibiyetinden sonra yeniden kendi köşesine çekilen II. Murat, iki yıl kadar Manisa’da kalmış ama özellikle vezir Çandarlı Halil’in hazırladığı ortam sonucu ki kapıkulları oğluna karşı ayaklanır gibi olmuşlardı, Edirne’ye gelerek yeniden tahta çıktı ve oğlunu da  Manisa’ya geri gönderdi. Murat’ın son savaşı II. Kosava Savaşı olmuş ve 1451 de ölmüş yerine II. ve son kez olmak üzere II. Mehmet padişah olmuştur.

 II. Murat Dönemindeki Belli Başlı Olaylar

 *İlk yıllarında önce Bizans’ın desteklediği Amcası Mustafa Çelebi daha sonra da  İstanbul kuşatması sırasında ayaklanan kardeşi Mustafa Çelebi’ye karşı mücadele etti, ayaklanmalar bastırıldı 

*İsyanlar  devam ederken bir yandan da Menteşeoğulları ile Aydınoğullarının  topraklarını aldı. Amasya bölgesi tekrar ele geçirildi. Germiyan toprakları,  II. Yakup’un  vasiyeti üzerine miras olarak Osmanlıların eline geçti.

*Anadolu’da sınırlar, Yıldırım zamanına ulaşamadı, bu arada Karakoyunlu Devletini yıkan Akkoyunlu Devleti; Doğu Anadolu, İran, Irak, Horasan, ve Kafkasya’yı alarak  çok geniş ve güçlü bir devlet kurmuştu.

*1425 yılında Osmanlı- Venedik Savaşı çıktı ve aralıklarla sürdü, 1430 tarihinde Osmanlılar Selanik’i ele geçirdiler.

*Bosna Kralının ölümünden sonra çıkan karışıklıktan yararlanarak Bosna ve Hersek’i vergiye bağladı.

*Erdel Beyi Hünyadi Yanoş’un Türklere karşı üst üste kazandığı galibiyetler sonucu  Edirne- Segedin Antlaşması imzalandı (1444). Bu antlaşma ile Sırbistan ve Eflak Osmanlı denetiminden çıktı. Aynı yıl II. Murat tahtını oğlu şehzade Mehmet’e bırakarak padişahlıktan çekildi.

*Bunun üzerine yeniden oluşturulan Haçlı birliği harekete geçince II.Murat tekrar tahta çıktı. 1444 yılında Varna’da yapılan savaşı Osmanlılar kazandı.

*Bulgaristan ve Yunanistan Osmanlı yönetimi altına girdi.

*Hünyadi Yanoş’un önderlik ettiği Macar kuvvetlerine  Eflak ve Arnavutluk kuvvetleri de katılınca yeni bir Haçlı birliği oluştu. Savaş 1448 yılında Kosova’da  deryan etti. Savaşı Osmanlılar kazandı. Bu savaş Osmanlıların Balkanlardaki hakimiyetini artık tartışılmaz bir hale getirmiştir.

  

Aşağıdaki soruları  yanıtlayarak metni çözümleyiniz.

1- Bizans’ın, ayaklanmalardaki rolü ve nedenleri üzerine düşününüz.

2- II. Yakup, topraklarını neden Osmanlılara miras olarak bırakmış olabilir. Ayrıca bu hakkı nereden alıyor?

3- Bu dönemde Anadolu’da ortaya çıkan yeni bir güç var mı?

4- Osmanlı- Venedik savaşının nedeni neler olabilir?

5- Edirne-Segedin Antlaşmasının  imzalanması sizlere neler düşündürdü?

6- Hangi savaşlar sonucu Osmanlı’nın  Balkanlardaki hakimiyeti pekişmiştir?

7- II. Murat tahtını neden bırakmış olabilir?

8- Karamanoğularının izlediği politika konusunda neler düşünüyorsunuz?

9- Osmanlı’nın denizlerdeki durumu konusunda neler düşünüyorsunuz?

10- Çandarlı Halil kimdir?

Bu seride yer alan Osmanlı tarihiyle İlgili diğer konular ve kaynaklar için bkz.
https://tarihegitimi.blogspot.com/2019/06/osmanl-tarihi-ders-notlar-konular.html