Dilara Kahyaoğlu
2005
Şimdiye kadar yapılan araştırmalar insanların yeryüzünde –belli başlı- avcı-toplayıcı (göçebe/nomad) toplum, tarım toplumu (yerleşik) ve sanayi toplumu (yerleşik) olarak üç farklı tür ekonomik ve toplumsal sistem kurduğunu göstermektedir.
Avcı-toplayıcılar, aralarında kan bağı bulunan veya bulunduğunu kabul eden, kabileler halinde yaşayan, daha çok doğada bulduklarıyla yaşantılarını sürdüren toplumlardır. Yaşadıkları bölgede toplanacak veya avlanacak bir şeyler kalmayınca başka bölgelere göç ederler. Savaşçı göçebe toplulukları ise bu kategoride yer alsalar bile ayrıca incelemek gerekir.
Soru: Aralarındaki fark nedir?
Yerleşik hayata geçen ve tarımla uğraşan ilk insan topluluklarının Cilalı Taş (Neolitik Çağ) devrinde ortaya çıkmaya başladıklarını geçen senelerdeki konularınızdan biliyorsunuz. Yerleşik hayata geçiş her yerde aynı anda olmamış, yerleşikler ve göçebeler yakın zamanlara kadar gerek farklı bölgelerde gerekse de bir arada yaşamaya devam etmişler, kimi zaman da birbirleriyle çatışmışlardır.
Soru: Bu çatışmaların nedenleri neler olabilir? Hangi toplum üstün gelmiştir? Neden? Görüşlerinizi örnek (kanıt) vererek açıklayınız.
18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise (kaba hatlarıyla) günümüzde de süren sanayi devrimi sonrasında üretimde kullanılan kol gücünün yerini önce buhar gücü daha sonra da elektrikle çalışan makineler almış (şimdilerde bilgisayarla yönetilen akıllı sistemler) ve sanayi toplumları ortaya çıkmıştır.
Soru: Yukarıdaki toplumlar neye göre tanımlanmaktadır? Örneğin avcı-toplayıcı topluma hangi ortak özelliklerinden yola çıkarak bu ismi vermekteyiz? Veya ne tür toplumlara sanayi toplumu deriz?
Bu soruların yanıtlarını araştıran bir çok disiplin vardır. Tarih bilimi ise “ne oldu” sorusundan çok, “niçin oldu” sorusuyla ilgilenmektedir bu nedenle de işbirliği yaptığı disiplin dallarından biri “ekonomi”dir. Tarih, bize olayların gerisindeki olayları, toplumu bir bütün olarak anlamamızı, toplumları tanımamızı sağlayan esas meseleyi gösterecekse; bunu toplumların ekonomik yapısını çözümleyerek yapar.
Büyük İskender’i Hindistan’a yönlendiren nedenlerden biri Doğu’nun zenginliğiydi; Haçlı Seferleri’nin nedenlerinden biri de yine aynıydı.
Tartışma: Truva savaşının nedenleri nelerdi? Kavimler Göçü Neden olmuştur? Şu anda meydana gelen bölgesel savaşların nedenleri nelerdir?
İnsanlık tarihinde yer alan siyasi olayların arkasında yatan nedenler çoğunlukla ekonomiktir. Eğer olayların arkasındaki sebep-sonuç ilişkilerini çözebilmek istiyorsak, ekonomi ile siyaset arasında kurulan ilişkiyi anlamaya çalışmamız gerekir.
İnsanın doğayı kontrolü altına alarak onu dönüştürmeye çalışması (ekip biçmesi, vahşi hayvanları evcilleştirmesi) ve bütün bunların sonucu olarak yeryüzünde uygarlıkların ortaya çıkışı daha çok ekonomik bir temelde gerçekleşmiştir.
Bu durum Türklerin tarihi için de geçerlidir. Tarihin bir aşamasında “Türk” olarak adlandırılmaya başlanan bir halkın nasıl ortaya çıktığını anlayabilmek için nasıl bir hayat sürdüklerini incelememiz gerekmektedir. Bunun amaçla öncelikle Türklerin anayurdu olan Orta Asya’da yaşayan toplulukların bir arada nasıl var olduklarına bakacağız.
 |
| Altın Kartal Festivali, Moğalistan Festival için giydikleri savaşçı/avcı giysileri eski nesilleri örnek almaya devam ediyor. Ellerinde av için özel olarak eğitmiş oldukları kartallar var.. Atlar, belgelerde bahsedildiği gibi küçük ama kuvvetli, bozkır hayatına uygun. http://photosmongolia.com/event/golden-eagle-festival-mongolia-2018/ |
Avcı-toplayıcılar, aralarında kan bağı bulunan veya bulunduğunu kabul eden, kabileler halinde yaşayan, daha çok doğada bulduklarıyla yaşantılarını sürdüren toplumlardır. Yaşadıkları bölgede toplanacak veya avlanacak bir şeyler kalmayınca başka bölgelere göç ederler. Savaşçı göçebe toplulukları ise bu kategoride yer alsalar bile ayrıca incelemek gerekir.
Soru: Aralarındaki fark nedir?
Yerleşik hayata geçen ve tarımla uğraşan ilk insan topluluklarının Cilalı Taş (Neolitik Çağ) devrinde ortaya çıkmaya başladıklarını geçen senelerdeki konularınızdan biliyorsunuz. Yerleşik hayata geçiş her yerde aynı anda olmamış, yerleşikler ve göçebeler yakın zamanlara kadar gerek farklı bölgelerde gerekse de bir arada yaşamaya devam etmişler, kimi zaman da birbirleriyle çatışmışlardır.
 |
| "Yurt" denilen Kazak göçebe çadırının içi. Kaynak |
Soru: Bu çatışmaların nedenleri neler olabilir? Hangi toplum üstün gelmiştir? Neden? Görüşlerinizi örnek (kanıt) vererek açıklayınız.
18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise (kaba hatlarıyla) günümüzde de süren sanayi devrimi sonrasında üretimde kullanılan kol gücünün yerini önce buhar gücü daha sonra da elektrikle çalışan makineler almış (şimdilerde bilgisayarla yönetilen akıllı sistemler) ve sanayi toplumları ortaya çıkmıştır.
Soru: Yukarıdaki toplumlar neye göre tanımlanmaktadır? Örneğin avcı-toplayıcı topluma hangi ortak özelliklerinden yola çıkarak bu ismi vermekteyiz? Veya ne tür toplumlara sanayi toplumu deriz?
Bu soruların yanıtlarını araştıran bir çok disiplin vardır. Tarih bilimi ise “ne oldu” sorusundan çok, “niçin oldu” sorusuyla ilgilenmektedir bu nedenle de işbirliği yaptığı disiplin dallarından biri “ekonomi”dir. Tarih, bize olayların gerisindeki olayları, toplumu bir bütün olarak anlamamızı, toplumları tanımamızı sağlayan esas meseleyi gösterecekse; bunu toplumların ekonomik yapısını çözümleyerek yapar.
Büyük İskender’i Hindistan’a yönlendiren nedenlerden biri Doğu’nun zenginliğiydi; Haçlı Seferleri’nin nedenlerinden biri de yine aynıydı.
Tartışma: Truva savaşının nedenleri nelerdi? Kavimler Göçü Neden olmuştur? Şu anda meydana gelen bölgesel savaşların nedenleri nelerdir?
İnsanlık tarihinde yer alan siyasi olayların arkasında yatan nedenler çoğunlukla ekonomiktir. Eğer olayların arkasındaki sebep-sonuç ilişkilerini çözebilmek istiyorsak, ekonomi ile siyaset arasında kurulan ilişkiyi anlamaya çalışmamız gerekir.
İnsanın doğayı kontrolü altına alarak onu dönüştürmeye çalışması (ekip biçmesi, vahşi hayvanları evcilleştirmesi) ve bütün bunların sonucu olarak yeryüzünde uygarlıkların ortaya çıkışı daha çok ekonomik bir temelde gerçekleşmiştir.
Bu durum Türklerin tarihi için de geçerlidir. Tarihin bir aşamasında “Türk” olarak adlandırılmaya başlanan bir halkın nasıl ortaya çıktığını anlayabilmek için nasıl bir hayat sürdüklerini incelememiz gerekmektedir. Bunun amaçla öncelikle Türklerin anayurdu olan Orta Asya’da yaşayan toplulukların bir arada nasıl var olduklarına bakacağız.
 |
| Vahşi atlar. Moğalistan http://photosmongolia.com/best-photography-locations-mongolia/ |
Bu bir ders notunun giriş kısmıdır. Yararlandığım kaynakları daha sonra toplu olarak yazacağım.
Kaynak gösterilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder