Açıklamalı Kronoloji: Orta Asya’dan Anadolu'ya Türk Tarihi

 Dilara Kahyaoğlu 2004

Kemer bağı: "paired felines attacking ibexes", m.ö. 3'ncü-2'nci yüzyıllardan kalma Hiung-Nu sanatı,
Moğolistan ya da Güney Sibirya.
Altın; 2 5/8 x 3 1/8 in. (6.7 x 7.9 santim), J. Pierpont Morgan, "Metropolitan Museum of Art" müzesine,
1917 yılında bağışlamış. (17.190.1672)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hiung-nu

a) İslamiyet’ten önce Türkler

MÖ 318           Hun adı ilk kez Çin kaynaklarında bu tarihte karşımıza  çıkar.  Bu tarihte Çinlilerle bir antlaşma imzalanmıştır. Belgede bu antlaşmadan bahsetmektedir. Yalnız orada bizlerin Hun dediği siyasi birliğe  Çinliler “Hiung- Nu” demektedirler. Orta Asya tarihinde en büyük mücadele kuzeyde yaşayan atlı-savaşçı göçebe birlikleri ile yerleşik bir devlet olan Çin arasında olmuştur.

 MÖ 58               Hunlar Doğu ve Batı Hunlar olarak ikiye bölünürler

MS 38             Batı Hunlar Çinliler tarafından dağıtılırlar

MS 48             Doğu Hunlar , Kuzey ve Güney Hunlar olmak üzere tekrar ikiye bölünürler.

375                 Hunlar ve onlara katılan diğer Asyalı kavimler Avrupa’ya doğru büyük bir göç dalgası başlatır. Yüzlerce yıl sürecek büyük göçün öncüleridir bunlar. Avrupa’da da bu göç dalgası üzerine hareketlenme olur. Kuzey Avrupa bozkırlarında yaşayan Germenler ve Slavlarda güneye inmeye başlarlar. Roma İmparatorluğu yıkılır. Barbar denilen bu göçebe ve savaşı toplulukların çoğu Avrupa’ya yerleşir ve kendi devletlerini kurarlar. Hıristiyanlığı kabul ederler. Bugünkü Avrupa uluslarının  çoğu işte bu olayın sonucu ortaya çıkmıştır. Örneğin Fransızlar bir zamanlar  daha kuzeyde yaşayan barbar denilen Frankların akrabalarıdır. İşte bu olaya tarihte Kavimler Göçü denir.

434-453                Avrupa’ya giden Hunlar burada bir kabile Konfederasyonu kurarlar. Yandaki tarih                               onların ünlü hükümdarı  Attila’nın başta kaldığı süreyi  gösterir. Zaten Attila öldükten                         sonra Hunlar dağılır.

552                 Asya’da Göktürk Federasyonu kurulur. Bunlar tarihte Türk adını kullanan ilk siyasi birliktir.

582                 Göktürk Federasyonu Doğu ve Batı Göktürkler olarak ikiye ayrılır.

630                 Doğu Göktürk Federasyonu Çin egemenliğine girer.

 659                 Batı Göktürkler Çin egemenliğine girer.

 682                 Çin egemenliğindeki Göktürkler ayaklanarak yeniden bir siyasi    

birlik   kurarlar, bu devlet tarihte Kutluk  veya II. Göktürk Devleti adıyla tanınmaktadır. Orhun Yazıtları diye bilinen  Türk tarihine ait ilk belgeler bunlardan kalmadır.

774                  Yerleşik  hayata geçen kentler kuran  tarım hayatı ile uğraşan ilk

Türk devleti olarak kabul edilen Uygurlar bu tarihte kurulur.

10. yüzyıl         Türklerin Müslüman dinine geçiş tarihini yaklaşık olarak ifade eden bir tarihtir. Yine de bu tarihte bütün Asya’da yaşayan Türklerin hepsi Müslüman oldu diye bir şey söylenemez. Müslümanlığa geçiş bu tarihte başlamıştır. Batıya göç eden Türklerin sayıca artmasıyla Müslümanlığa geçiş hızlanmıştır.

11. yy.başı       Oğuzlar Müslümanlığı kabul ederler.

1040                Oğuzlar Horasan’da Selçuklu Devletini kurarlar.

b) İslamiyet’ten sonra  Anadolu’da Türkler         

1071                Anadolu’da egemen olan Bizans Devleti ile Anadolu’ya girmeye çalışan Oğuzlar (Selçuklu Devleti) arasında ünlü Malazgirt Savaşı olur. Bizanslar yenilirler ve bundan böyle ciddi bir direnişle karşılaşmayan göçebe ve savaşçı Oğuzlar Anadolu’ya girip kendi aşiret liderleri etrafında örgütlenerek beylikler kurarlar.

1075                Selçuklu ailesinden Süleyman Şah Anadolu’da İznik merkezli bir devlet kurar. Bu devlet Anadolu Selçuklu Devleti  diye bilinir.

1096                Anadolu’ya ve Orta Doğuya  doğru Haçlılar denilen Hıristiyan askerleri saldırıya geçer. Görünürdeki amaçları Kutsal toprakları geri almakla olmakla birlikte aslında bu seferlerin derinde yatan bir çok başka sebepleri vardır. İslam- Hıristiyan çatışması Orta Doğuda yüzlerce yıl aralıklarla sürer.

13.yy başı        Moğollar, Asya’dan yola çıkarak batıya doğru saldırıya geçerler. Oğuzların önünden kaçan bir çok halk Anadolu’ya sığınır.

1243                Anadolu Selçuklularının iç sorunlarla boğuşmalarından yararlanan Moğollar saldırır. Yandaki tarih Moğollarla yapılan Kösedağ Savaşı’nın tarihidir. Yapılan  savaşta Selçuklular yenilir.  Moğollar Anadolu’yu egemenlikleri altına alırlar.

13.yy sonları    Selçuklu Devleti parçalanınca  özellikle Moğolların denetiminden uzak olan yerlerde bir çok Türk beyliği ortaya çıkar. Bunlardan bir de Marmara bölgesinde örgütlenen Osmanlılardır.

 Yazar adı belirtilmeden kullanılamaz, alıntılanamaz.