20 Şubat 2017

Kavram Haritası Tekniği ile Bir Metnin Çözümlenmesi

Dilara Kahyaoğlu
2007


 Çalışmanın planı şu şekilde yapılabilir:

I. Adım (öğretmen açıklaması)
Kavram Nedir?
Öğretmen açıklama yapar, örnekler üzerinden çalışma yapılır.


II. Adım (Sınıf Çalışması)
Sınıfın Kavram Listesinin Oluşturulması

Birinci bölümdeki giriş yazısından yararlanarak  sınıfça bir kavram listesi oluşturulur. Çalışma sırasında iyi bilinmediği ortaya çıkan kavramlar için sözlükten ev çalışması yapmaları istenir veya sınıfta yapılır. (örnek 1)

yönerge
Sayfa 2’de yer alan metinde bir çok  kavram yer almaktadır. Burada yer alan kavramları saptayıp bir kavram listesi oluşturacağız. Önerilerinizi söyleyin.”




III. Adım (grup çalışması)
Kavramların Sınıflandırılması

Sınıfça oluşturulan kavramlar örnekte görüldüğü gibi veya daha farklı kriterlere göre sınıflandırılabilir. (örnek 1)


IV. Adım (öğretmen açıklaması)
Kavram Haritası Nedir?

Kavram haritası tekniği öğretilir. Öğretmen örnek göstererek kısa açıklama yapar. (bkz. yöntem-teknik)
Örnek 2
VI. Adım (küçük grup çalışması)
Grupça kavram haritası oluşturulması

İkili gruplar bir araya getirilerek altı kişilik toplam beş grup oluşturulur (30 kişilik bir sınıfta). İkili gruplar birbirlerine kendi çalışmalarını anlatırlar. Eleştiri yaparak,  yeni fikirler ileri sürerek grupça ortak yeni bir kavram haritası hazırlarlar.


VII. Adım (sınıf çalışması)
Grupların kavram haritalarının değerlendirilmesi

Hazırlanan haritalar, sınıf panosuna asılır  Her grup bir başka grubun çalışmasını inceler. Kavram haritaları önünde öğretmenin yönlendirmesi ile on dakikalık bir tartışma yapılabilir veya başka türlü değerlendirme/tartışma yöntemleri de bulunabilir.


VIII. Adım (ev çalışması)
3.Sayfadaki kavramlar için harita hazırlanması

Sayfa 3’de yer alan kavramlar için  aynı prosedürü uygulamak uzun bir zaman kaybına yol açacaksa oradaki kavramları ev çalışması olarak vermek yerinde olacaktır. “Liste çıkart, kavram haritası hazırla, hazırladığın kavram haritasını sınıfın panosuna as, arkadaşlarının görüşünü al, değiştirmen gereken yerleri değiştir. Vb.”


öğretmene notlar
Böylelikle döne döne kavramlar ve olgular üzerinde çalışma yapılır ve  hatırlama, öğrenme süreci başlatılmış olur. Ama hiç bilinmeyen “şey”lerin bu tür bir çalışma sonucu tam olarak öğrenilmesi mümkün değildir.

Bu nedenle bu çalışma bitmiş bir çalışma değildir. Daha sonra yapılacak olan çalışmalara giriş niteliğindedir. Bilgilerin yerleşebilmesi için bir  ağ, bağlam, bir sistem oluşturulmaya çalışılmaktadır. Yoksa her türlü girdi, nereye depolanacağını bilemediği için havada kalacak ve anlamlı öğrenme gerçekleşmeyecektir.

Bu çalışma esnasında öğretmene özel bir görev düşmektedir: Kavram yanılgılarının saptanması. Bu nedenle gerek bireysel gerekse grup çalışmaları dikkatle incelenmelidir. Sınıflandırma nasıl yapılmış? Hangi kavram hangi kavramla ilişkilendirilmiş, yapılan işin bir iç tutarlılığı var mı? Neden sonuç ilişkisi kurulabilmiş mi? Seçilen kavramlar temaya, bağlama uygun mu? Kurulan örüntü tarihsel arka plan bilgisini doğru olarak yansıtıyor mu? Harita belli bir berraklığa sahip mi? Bütün bunlar önemli ipuçları sağlar, çalışma planlarını biçimlendirir, ne tür özel çalışmalar yapılması gerektiği konusunda yol gösterir.

          “İyi bilinen” konularda örnek 3’te olduğu gibi sadece ilişkilerin, akışın gösterildiği pratik kavram haritaları da hazırlanabilir.

20. Yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi kitabında bu örnek  çalışmanın yapıldığı bölüm, s:2
..............

NOT: Bu çalışmayı; 20. YÜZYIL DÜNYA VE TÜRKİYE TARİHİ  kaynak kitabına ek olarak yazılan Öğretmen Kılavuz Kitabı için hazırlamıştım. Bu kılavuzdaki yazılarımı, kullanmayı kolaylaştırmak amacıyla uygun parçalara bölerek ve biraz da bağımsızlaştırarak bloguma aldım.

*Kaynak gösterilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz.

Hiç yorum yok: