Meclisin Halifeliği Kaldırması

Dilara Kahyaoğlu

2009

Bilindiği gibi 1 Kasım 1922 tarihinde saltanatlık kaldırılmış, son padişah yurt dışına gönderilirken  halifelik kaldırılmadığı için Osmanlı Hanedanı’ndan Abdülmecit Efendi halife olarak ilan edilmişti.  Cumhuriyetin ilanından sonra son halifenin istifa edeceği söylentileri çıktı. Bunun üzerine Halife Abdülmecit Efendi Vatan Gazetesine bir demeç vererek bu söylentileri yalanladı.  

Bir ressam ve müzisyen olan olan Abdülmecit Efendi'nin bir tablosu:  Haremde Beethoven 
İstanbul Resim ve Heykel Müzesi

Halifeliğin kaldırılacağı söylentileri ciddi bir muhalefetin oluşmasına neden oldu.  Rauf Orbay, gazetelere demeç vererek, “Cumhuriyet’in acele ilan edildi"ğini söyledi. Halide Edip Adıvar, Rauf Orbay, Refet Bele ve Adnan Adıvar halifeyi ziyaret ettiler. Bütün bu gelişmeler üzerine Halk Fırkası’nda bu mesele ciddi olarak tartışılmaya başlandı. 

Yurt dışındaki bazı Müslüman liderler de İsmet İnönü’ye mektup göndererek, halifeliğin önemine, manevi niteliğine değindiler. Bu mektuplar gazetelerde yayımlandı. Bunun üzerine İstiklal Mahkemesi’nde bu gazetecilerle ile ilgili dava açıldı. Halife Aldülmecit Efendi’ye açık mektup yazarak istifa etmemesini söyleyen İstanbul Barosu Başkanı Lütfü Fikri Bey mahkeme tarafında beş yıl hapis cezasına çarptırıldı. 

Halk Fırkası bu tartışmalar sırasında konuyu Meclis'e getirdi. Sadece iki milletvekili  muhalif konuşma yaptı.  Sonuç olarak, meclis: “Hilafetin ilgasına, Hanedan-ı Osmani’nin Türkiye Cumhuriyeti memaliki haricine çıkarılmasına” dair yasayı kabul etti (3 Mart 1924). Bu yasaya dayanılarak aynı gece sabaha karşı Abdülmecit Efendi Dolmabahçe Sarayı’ndan alınarak ekspresle İsviçre’ye gönderildi. 

ARAŞTIRMA, ÇALIŞMA, TARTIŞMA

Halifeliğin kaldırılmasının nedenleri metinde yoktur. Metni okuyup üzerinde düşünerek, bu kurumun kaldırılma nedenlerinin neler olabileceğini  yazınız. 

Yazar adı belirtilmeden, aktif link verilmeden kullanılamaz, alıntılanamaz.