Eleştirel Düşünme Becerileri- Esas Listem

Dilara Kahyaoğlu

2005-2018

Bu listenin yayımlandığı orijinal kaynağı bulamadım. Bunu word olarak ben hazırlamıştım ama bir yerden aldığımı hatırlıyorum da nereden? Bulunca yazacağım. 

Daha çok bu listeyi ve bunun kendi yarattığım versiyonlarını kullandım. Buradaki becerileri önümüze alıp, program da, etkinlik de hazırlayabiliriz. Ufuk açıcıdır.

Eleştirel Düşünme Becerileri dışında başka beceriler de liste olarak var (mesela yaratıcılık becerileri) onları da bir ara yayımlayacağım. Bu arada orijinal kaynağı da bulmaya çalışacağım :)

Zaman içinde bu konuda yaptığım katkıları  örneklendirerek; listeyi açmaya çalışacağım. Esas ihtiyaç; "kuru" listeler yayımlamak değil, bu tür çalışmalardır.


Eleştirel Düşünme Becerileri

1. Tümevarım yapabiliyor.

2. Tümdengelim yapabiliyor.

3. Yanlılığı belirleyebiliyor.

4. Gerçek olanla, görüş olanın farkını ayırt edebiliyor.  

5. Sunulan bilginin doğru olup olmadığını anlayabiliyor.

6. İlişkiyi belirleyebiliyor.

7. Eksik bilgiyi belirleyebiliyor.

8. Kaynağın güvenirliğini saptayabiliyor.

9. Desteklenen ve desteklenmeyen iddiaları belirleyebiliyor.

10. Varsayımları fark edebiliyor.

11. Yanlışlıkları görebiliyor.

12. Tutarsızlıkları fark edebiliyor.

13. Belirsizlikleri fark edebiliyor.

14. Abartmayı fark edebiliyor.

15. Argümanın gücünü saptayabiliyor.

(MEB'in kullandığı "kazanım" dilinde ifade edersek: yapar, fark eder, belirler, saptar, görür vb. olacak)

Temel  Beceri Alanı	Alt Beceri Alanları	Performans Göstergeleri	3	2	1
BİLİŞSEL GELİŞİM	a.Analiz Becerileri	1.Karakteristik özellikleri belirleyebiliyor.
		2.Nitelikleri tanıyor.
		3.Gözlem yapabiliyor.
		4.Benzer ve farklı öğeleri ayırt edebiliyor.
		5.Karşılaştırma yapabiliyor.
		6.Gruplandırabiliyor.
		7.Sınıflandırabiliyor.
		8.Ölçüt oluşturabiliyor.
		9.Dizme, öncelik belirleme, sıralama yapabiliyor.
		10.İlişkileri görebiliyor.
		11.Neden-sonuç ilişkisi kurabiliyor.
		12.Örüntüyü bulabiliyor.
		13.Yordama yapabiliyor.
		14.Analoji  kurabiliyor.
	b.Zihinsel Örgütleme Becerileri	1.Ezberleyebiliyor.
		2.Özetleyebiliyor.
		3.Zihinsel işlemler üzerinde düşünebiliyor.
		4.Amaç belirleyebiliyor.
		5. Soru oluşturabiliyor
		6.Hipotez geliştirebiliyor.
		7.Genelleme yapabiliyor.
		8.Problem çözebiliyor
		9.Karar verebiliyor.
		10.Planlama yapabiliyor.
	c.Eleştirel Düşünme Becerileri	1.Tümevarım yapabiliyor.
		2.Tümdengelim yapabiliyor.
		3.Yanlılığı belirleyebiliyor.
		4.Gerçek olanla görüş olanın farkını biliyor.
		5.Sunulan bilginin doğru olup olmadığını anla…
		6.İlişkiyi belirleyebiliyor.
		7.Eksik bilgiyi belirleyebiliyor.
		8.Kaynağın güvenirliğini saptıyor.
		9.Desteklenen ve desteklenmeyen iddiaları belir…
		10.Varsayımları fark edebiliyor.
		11.Yanlışlıkları görebiliyor.
		12.Tutarsızlıkları fark ediyor.
		13.Belirsizlikleri fark ediyor.
		14.Abartmayı fark ediyor
		15.Argümanın gücünü saptayabiliyor.
	d.Yaratıcılık Becerileri	1.Akıcı düşünebiliyor.
		2.Esnek düşünebiliyor.
		3.Özgün düşünebiliyor.
		4.Kapsamlı düşünebiliyor.
		5.İmge geliştirebiliyor.
		6.Özellikleri listeleyebiliyor.
		7.Beyin fırtınası yapabiliyor.
		8.Sorunları yaratıcı bir  şekilde çözebiliyor.

ÖĞRENCİ TEMEL VE ALT BECERİ ALANLARI İLE GÖSTERGELER

Temel   Beceri Alanı	Alt Beceri Alanları	Performans Göstergeleri	3	2	1
ARAŞTIRMA RAPOR VE KAYNAK- LARDAN YARARLAN- MA	a.Bireysel veya Küçük Grup Çalışmaları Yapmak Üzere Hazırlanma	1.Sorun belirleme ve odaklanma becerileri geliştirebiliyor.
		2.Değişkenleri belirleyebiliyor.
		3.Hipotez kurabiliyor. Araştırma sorularını belirleyebiliyor.
		4.Kaynakları (insan ve malzeme) belirleyebiliyor.
		5.Yürütme planı yapabiliyor.
		6.Zamanı etkili biçimde kullanabiliyor.
		7. Uygun ürün formatı seçebiliyor
		8.Geribildirim alabiliyor ve gerekli düzeltmeleri yapabiliyor.
		9.Uygun hedef kitle bulup sonuçları paylaşabiliyor.
		10.Değerlendirme planı geliştirebiliyor.
	b. Kütüphane Kullanma Becerileri c.Çevre Kaynaklarından Yararlanma Becerileri	1.Kütüphane örgütlenme biçimini anlayabiliyor.
		2.Bilgi edinme sistemlerini kullanıyor.
		3.Kütüphaneler arası ödünç alma işleminden yararlanabiliyor.
		4.Referans belgelerini (abstraklar, yıllıklar, endeksler, süreli yayınlar vb.) anlayabiliyor.
		5.Kitap olmayan diğer referans malzemelerini (sanat baskıları, CD’ler, kasetler vb.) tanıyor.
		1.Sanat ve tiyatro grupları…
		2.Kulüpler, hobi ve özel ilgi grupları
		3.Yüksek okulların ve üniversitelerin sağladığı hizmetler
		4.Sivil toplum kuruluşları, kamu kuruluşları
		5.Müzeler, sanat galerileri, kaynak kişiler, meslek kuruluşları’nın vb. çevresel kaynaklar olduğunu ve onlardan yararlanabileceğini biliyor.

ÖĞRENCİ TEMEL VE ALT BECERİ ALANLARI İLE GÖSTERGELER

Temel  Beceri Alanı	Alt Beceri Alanları	Performans Göstergeleri	3	2	1
DUYUŞSAL GELİŞİM	a.Güçlükleri analiz edebiliyor.	1.Güçlükleri analiz edebiliyor.
		2.Değerleri netleştirebiliyor.
		3.Kişisel bakış açısı oluşturabiliyor.
		4.Mizah anlayışını geliştirmiş.
		5.Etik bir bakış açısı geliştirmiş.
		6.Ahlak anlayışı geliştirmiş.
		7.Dayanıklılık geliştirmiş.
		8.Sorumluluk geliştirmiş.
		9.Kendine yeterlilik geliştirmiş.
		10.Özsaygı geliştirmiş.
		11.Kendine güveniyor.
		12.İşe/göreve bağlılık geliştirmiş.
		13.Kendini yönetmeyi biliyor.
		14.Farklı öğrenme biçemlerini tanıyor.
	b.Kişilerarası İlişkiler	1.Çevresindekileri fark ediyor.
		2.Davranış kurallarına (etikete) uyuyor ve saygı gösteriyor.
		3.Farklı kültürleri ayırt ediyor.
		4.Sosyal becerileri gelişmiş.
		5.Liderlik becerileri var, geliştiriyor.
		6.Uyuşmazlık giderme becerilerini uyguluyor.
		7.Dayanışma ve işbirliği yapabiliyor.
		8.Sözsüz iletişimi anlıyor.
		9.Kalıp yargıları anlıyor.
		10.Hoşgörü gösterebiliyor, duygudaşlık ve yakınlık kurabiliyor.
	c.Kriz Durumlarıyla Başetme	1.Kayıpla başa çıkabiliyor.
		2.Değişimle baş edebiliyor.
		3.Bakmak zorunda olduğu kişilerle baş edebiliyor.
		4.Başarısızlıka baş edebiliyor.
		5.Gerginlikle baş edebiliyor.
		6.Başarı ile baş edebiliyor.
		7.Seçebiliyor.
		8.Geleceğini planlayabiliyor.
		9.Risk alma durumunu anlayabiliyor.

ÖĞRENCİ TEMEL VE ALT BECERİ ALANLARI İLE GÖSTERGELER