Dilara Kahyaoğlu
2014
Amaç: Göçebe, savaşçı, göçebe, yerleşik
vb. kavramlar üzerinden Orta Asya topluluklarının ekonomik, siyasi ve sosyal
yapısını inceler, tartışır.
Kilit Beceriler: Analiz, Araştırma, Yazma, Kanıt Kullanma, Çıkarında
bulunma
Kaynak 1:
İbn-i Haldun (1332 Tunus - 1406 Kahire)
 |
1a. İbn-i Haldun Enstitüsünün sembolü
Arap-Amerikan Müzesi, Michigan
|
14. yüzyıl düşünürü, devlet adamı ve tarihçisi. Köklü bir aileden geldiği için iyi bir eğitim aldı. Tunus ve Fas'ta devlet görevlerinde bulunduktan
sonra Gırnata ve Mısır'da çalıştı. Kuzey Afrika'nın o dönem istikrarsız ve entrikalarla dolu
siyasal yaşamı 2 yıl hapiste yatmasına neden oldu. Bedevi kabilelerini çok
iyi tanımasından dolayı aranan bir devlet adamı ve danışman oldu. Mısır'da 6
defa Maliki kadılığı yaptı. Şam'ı işgal
eden Moğol İmparatoru Timur ile
görüşmesi bir fatih ile bir bilginin ilginç
buluşması olarak tarihe geçti.
Siyasal
yaşamdan çekildiği dönemlerde adını tarihe geçiren 7 ciltlik dünya tarihi
Kitâbu’l-İber ve onun giriş kitabı olarak düşündüğü Mukaddime'yi
yazdı. Eseri, Arap dünyasında etki yaratmasa da Osmanlı tarih anlayışını
derinden etkiledi. Başta Kâtip Çelebi, Naima ve Ahmet Cevdet Paşa olmak üzere Osmanlı
tarihçileri Osmanlı Devleti'nin yükseliş ve çöküşünü pek çok defa onun teorileriyle
analiz etti. Arap dünyasında yeniden keşfedilmesi ancak Arap milliyetçiliğinin
gelişmeye başlaması ile oldu. 19. yüzyıldan itibaren ise Avrupalı tarihçiler
tarafından keşfedildi ve eserleri büyük takdir gördü. Öyle ki Toynbee,
aradan geçen yüzyıllardan sonra onun için şöyle dedi: "Herhangi bir zamanda, herhangi bir ülkede, herhangi bir zihin
tarafından yaratılmış en büyük tarih felsefesinin sahibi".
