 |
İskitli Okçu y. 520 ile y. MÖ 500 arasında |
Örgütlü siyasal topluluğun veya ''devlet"in kökenleri, neolitik çağdan önce ender görülmüştür. Marksistler dahil bazı kuramcılar; Bronz ve Demir çağlarının kabileleri veya kabile şeflikleri, başka bazı kuramcılar ise; tarımdaki Neolitik Devrim ve buna bağlı olarak yerleşik yaşamın gelişmesi üzerinde durmuşlardır, örneğin V. Gordon Childe'a göre, devlet örgütlenmesinin akrabalığa değil de sabit iskâna tabi olduğu önkoşulları arasında birbirinden farklı unsurlar olan, toprak üzerinde egemenlik, sermaye fazlası, simgesel anıtlar, uzak mesafe ticareti, işbölümü, katmanlara ayrılmış toplum, bilimsel bilgi ve yazı sanatının bilinmesi yer almaktadır. Bu tür önkoşulların varlığına ilk olarak Mısır ve Mezopotamya ile Antik Yunan kent-devletlerinde rastlanmıştır (Bkz. Bölüm II).
Ancak karmaşık avcı-toplayıcı toplumunun analizi, konuyu zaman içinde çok daha gerilere götürür. Avcı-toplayıcıların veya toplayıcı-avcıların kısa sürede ortadan kalkmamalarını tarımın ilerlemesine bağlamak mümkün görünmemektedir. Tersine, çünkü milyonlarca yıl boyunca bitmez tükenmez "boş zamanları" olmuş ve bolluk içinde yaşamışlardır. Gelişmeye başlayan tarıma yabancı değildirler ama marjinal veya tamamlayıcı bir faaliyet olması dışında tarımı reddetmişlerdir. Dahası, tarihöncesinin sonraki aşamalarında farklılaşmış uzmanlıklara izin veren bir toplumsal yapı geliştirmişlerdir. Bazı gruplar, durmadan gezen avcı- savaşçılara ve yerleşik toplayıcılara ek olarak yeni bir süreç olan balıkçılıkta, deniz ürünleri, yabani ot ve kabuklu yemiş toplamada, tuzakla kuş avlamada ustalaşabilmişlerdir. Başka gruplarsa, federasyonların ve bölgesel ittifakların örgütleyicisi veya müzakerecisi olarak uzmanlaşmayı tercih etmiştir. Başka bir deyişle "avcı- toplayıcı" unvanı, aynı zamanda bir siyasal temsilci sınıfı da içerir. Tarihsel sorun, Kuzey Amerika, Avustralya ve Yeni Gine yerlileriyle ilişki ve karşılaştırma halinde ele alınabilir.
Bu nedenle avcı-toplayıcılarla ilgili temel soru, "nasıl olup da yüksek bir tarım ve siyaset toplumu düzeyine eriştikleri” değil; “başlangıçtaki yaşam tarzlarının onlara sağladığı güvenli, müreffeh ve psikolojik olarak özgürleştiren avantajlarından vazgeçmeye onları neyin ikna ettiği"dir veya en azından öyle görünmekledir.
Norman Davies, Avrupa Tarihi, İmge Yayınları, s. 92-93
TARTIŞALIM
1. Yukarıdaki soruyu Göbekli Tepe bağlamında ele alıp yanıtlarsak nasıl bir sonuca/cevaba ulaşırız?
2. Özel soru: Resmi görülen figür, avcı toplayıcıları temsil ediyor mu? Nedenleriyle birlikle düşünelim..
Birinci soruyu cevaplamak için yeterli bilginiz olmadığını düşünüyorsanız; şu belgeseli izleyebilirsinzi. https://youtu.be/s35TW70K4CU
İkinci soru için "Avcı-Toplayıcılar" ile "Savaşçı Göçebeler" (Barbarlar, İskitler, Hunlar, Keltler vb.) konularında bilgi sahibi olmak gerekir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder