28 Ağustos 2019

Nacht und Nebel: Nazilerin Siyasi Mahkumları Ortadan Kaldırma Programı

Dilara Kahyaoğlu
Mauthausen kampına yeni getirilmiş esirler, dezenfektasyon için bekletiliyor
Nacht und Nebel, Almanca "Gece ve Sis" demek. Nazilerin iktidara geldikten sonra ilk yaptıkları işlerden biri; Nazi rejimine sorun çıkaran veya çıkaracak olan muhalifleri, direnişçileri, siyaseten ve ideolojik olarak rejimin karşısında yer alan veya yer alma ihtimali olan herkesi ortadan kaldırmak olmuştu. "Gece ve Sis" bu imha programına kendilerinin verdiği bir isim. Bu tür mahkumları Nacht und Nebel göndermesindeki baş  harfleri kullanarak kısaca "NN" diyerek sınıflandırmışlar. Aslında ironik ama gerçekçi bir şekilde isimlendirip, bu kod adını verip, şifrelemişler. Gerçeği bilmeyenler "NN" harflerinin açılımını, açılımını bilse bile neyi temsil ettiğini bilemezdi.

Gece ve Sis... Bu kodlama; o kadar doğru o kadar gerçeği tam olarak yansıtan bir isimlendirmedir ki.. İsimleri saptanan kişiler; evlerinden, işyerlerinden, sokaktan veya yaptıkları gizli toplantılardan hızlıca alınıp kaçırılıyor, bir daha da onlardan haber alınamıyor. Bu kişilere yok muamelesi yapmışlar. Sanki bunlar geceye ve sise karışıp kaybolmuşlar.

Kaybettirildiler...
Doğru kelime budur.


Bunların yargılamaları yapılmıyor, nerede oldukları bilinmiyor, yaşayıp yaşamadıkları savaşın sonuna kadar öğrenilemiyor. Kimisini hemen idam ediyorlar, kimisini de toplama kamlarına gönderip ölesiye çalıştırıyorlar. En ağır koşullarda tutulan esirler bunlar. Sırtlarında kırmızı ile yazılmış "N" harfi  var bu damga onları diğer mahkumlardan ayırıyor. İçlerinde her halktan insan var. Ruslar, Polonyalılar, İskandanivyalılar, Fransızlar...

Siyasi mahkumların çoğu Mauthausen-Gusen toplama kampında köle emek gücü olarak tutuluyordu. Kamp Almanya içindeydi ve 8 Mayıs 1939'da açılmıştı. Kamp 1941'den itibaren başta Sovyet subayları olmak üzere çok sayıda savaş esirinin tutulduğu yerlerden biriydi. Nazi Almanya'sının en kârlı toplama kamplarından biri olan Mauthausen'de kampın bu siyasi işlevi; ekonomik rolüne paralel olarak devam etmiş, Nazilerin siyasi ve ideolojik düşmanlarının -gerçek ve hayal edilen- hapsedilmesi ve öldürülmesi için kullanılmıştır. Ölümlerin çoğu ölümüne çalışmaktan kaynaklanıyordu. Esirler yetersiz koşullarda günde 12 saat çalıştırılıyordu.

Nuit et Brouillard (Gece ve Sis) isimli 1956 tarihli Fransız belgesel kısa filmi, ismini; bu kaçırma ve yok etme programından almıştır. Filmin yönetmen Alain Resnais, kurtuluştan on yıl sonra bu belgeseli yaparak Alman toplama kamplarının çirkin yüzünü sarsıcı bir  şekilde gösterdi. Savaşın üzerinden henüz on yıl geçtikten sonra acılar ve kinler çok taze iken kurgulanmış ve vizyona girmiş olan bu film, zamanında Fransa'da oynatılmak istenmemiş (örneğin Cannes Film Festivalinde oynatılmasını engellemek istiyorlar), malum bazı kesimlerce tepki ile karşılanmıştır. Filmin senaryosunu , Mauthausen-Gusen toplama kampından kurtarılmış olan Jean Cayrol ile Alain Resnais birlikte yazmıştır.

Çoğu Norveçli direnişçi olan İskandinavyalı mahkumlar 1945 martından itibaren kamplardan beyaz otobüslerle alınıp evlerine doğru yola çıkarılıyor. Savaşın hala sürdüğü bu ilk tahliyelerde, yol boyunca başlarına bir şey gelmesin diye  kızıl haç damgalı beyaz otobüsler özellikle tasarlanmış ve kullanılmış. Kurtarılan mahkumlar arasında yolculuğa dayanamayıp daha evine varmadan ölenler de oluyor.

Bu konuyla ilgili o kadar az kaynak var ki, buldukça bu yazıyı geliştireceğim..



Kaynaklar ve ilgili linkler

*bkz. Mauthausen-Gusen toplama kampı kompleksi
Nazi Almanya'sının en karlı toplama kamplarından biri olan Mauthausen'de köle işçi kullanan şirketler arasında şunlar vardı: 
Gönderen zaman:
Etiketler: , , , ,

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)