Kaya Resminde Erginlik Töreni mi Betimlenmiş?

 Dilara Kahyaoğlu

Geçmişi Yorumlamak

Geçmişten bizlere kadar ulaşan bazı imgelerin anlamını çözmek zordur. 

Örneğin aşağıdaki kaya resmindeki görüntüleri antropologlar bir erginlik töreni olarak yorumladılar. Siz ne düşünüyorsunuz? 

Cederberg Dağlarından  Bir Kaya Resmi, Güney Afrika
Erkekliğe Giriş, Kabul Ediliş Töreni (yorum bu)

"Cederberg Dağları'nda genç erkeklerin yaşam tarihindeki bir inisiyasyon[1] olayını betimliyor gibi görünen ayrıntılı bir kaya resmi. Pelerinli figürler zaten erginlenmiş erkekler olabilir, hiçbir kadın tasvir edilmemiştir." Antropologlar resmi bu şekilde yorumluyor. 

Oliphants Nehri Vadisi, Batı Cape
Şamanların Töreni (yorum bu)

"İnsanlar ve önde gelen bir hayvan türü arasındaki yakın bir ilişkiyi yansıtıyor gibi görünen fil başlı adamlardan oluşan bir kaya resmi." Bazı uzmanlar da, figürleri trans halindeki “şamanlar” olarak görüyor. Tablo, Batı Cape'deki Oliphants Nehri Vadisi'nden.

Bunlar fikirler... Doğruluğundan emin değiliz hiç bir zaman da olamayacağız. Bu tür yorumları sabitleyebilmek için; çok sayıda örnek ve ne yaptıklarına dair açıklama getiren yazılı bir belge(ler) bulmalıyız.  Yazılı belge bulmak imkansız. Yazının olmadığı bir devir bu (şimdiki bilgilerimizle bundan eminiz). Yazı yerine işte bu kaya resimlerini yapıyorlar. Belki başka örnekler bulmak mümkün. O zaman yorumlayacak daha çok malzememiz olur, doğruya yaklaşma ihtimalimiz artar (görece). 

Göbeklitepe için kült yeri deniyor. Emin değiller, bu bir fikir. Kanıtlanmadı.  Benzer yerler bulunmalı, ortak ve  farklı özellikler saptanmalı. Bu konularda ileri sürülen erken fikirleri bağnazca savunmak; bağımsız düşünmeyi engelleyen bir ön-yargı yaratıyor.  

Örneğin Çatalhöyükte (ve dünyada sayısız yerde) bulunmuş olan şişman, koca memeli, koca kalçalı kadın figürinler[2] tanrıça olarak yorumlanmıştı (Venüs Heykelcikleri). Oysa Çatalhöyük'ü bir dönem kazmış olan İan Hodder, bu fikre katılmıyor. Onların Çatalhöyük'te yaşayan kadınları temsil ettiğini söylüyor. Kendilerini yapmışlar yani. Yine de, yanında aslanlarla oturan kadın heykelciğinin özel bir anlamı olmalı. Bilendiği gibi Kübele (Kybele) kültünde de; kadın, aslan, doğa ve kaya sembolleri birlikte yer alır.  

Sonuç olarak geçmiş imgeleri, simgeleri yorumlamak kolay bir iş değildir, bunun kestirmeden gidilebilecek kısa bir yolu yoktur. Fikirler ileri süreriz, bağnazca savunmayız, yanlışlığını veya doğruluğunu kanıtlamak için yeni bulgular peşinde koşarız. 

Peki bu nedir? Bu görsel neyi anlatmak istemiş?

https://books.openedition.org/pucl/6577
Tiryns'ten mühür yüzüğü

Gerçek şu ki; Bilmiyoruz. Fikir yürütebiliriz ama emin olamayız. 

Kaynak: Colin Renfrew; Paul G. Bahn, The Cambridge World History, s. 137

[1] https://aktuelarkeoloji.com.tr/kategori/bir-mitos/pergamon-da-ana-tanrica-inanci

[2] Heykelcik.