 |
| çizim: Naomi Bardoff |
[Bu metin, Propp’un “Masalın Biçimbilimi (Olağanüstü Masalların Yapısı)” eserinin son bölümlerinde bulunmaktadır. Propp'un amacı, Rus halk masallarından oluşan bir külliyatın anlatı yapılarını temel parçalara ayırmak ve sonunda her bir masalın olay örgüsünü temsil eden formüller üretebilen bir sistem yaratmaktı. Propp'a yöneltilen en ciddi olumsuz eleştiri şudur: "İncelediği masalların tarihsel ve sosyal bağlamını tamamen görmezden geldi. Hepsinin aynı "anlatı işlevleri" (olası eylemler) yapısına sahip olduğuna inandığı bir grup Rus halk masalıyla çalıştı." Ve olumlu bir sonuç olarak da şu söylenir: "Yine de Propp'un çalışması daha sonraki Yapısalcı harekette çok etkili oldu ve Claude Lévi-Strauss ve Claude Bremond gibi eleştirmenlere ilham verdi. Alan Dundes'in 1978'de Morfoloji'nin İngilizce çevirisine girişinde belirttiği gibi : "Propp'un çalışması, devasa da olsa yalnızca bir ilk adımdır." Propp'un çalışması, bilişsel psikoloji alanında da okuma sürecine ve çocuklar tarafından hikaye yapılarının tanınmasına yönelik araştırmalarda kullanılmaktadır." kaynak]
Vladimir Propp
Yalnızca kişilerin işlevlerini inceleyebildiğimiz ve bütün öbür
öğeleri bir yana bırakmak zorunda kaldığımız için, burada olağanüstü masalın bütün
öğelerini içeren dizelgeyi veriyoruz. Bu dizelge, her masalın içeriğini tüketmemektedir
ama bunların çoğu söz konusu dizelgede bütünüyle yer almaktadır. Çizelgelerin
her birini bir kâğıt üzerinde düşünecek olursak, başlıklar yatay olarak, bu başlıkları
izleyen veriler de dikey olarak yazılabilir. Kişilerin işlevleri yukarıda 3. Bölümde
belirttiğimiz düzeni izler.
Öbür öğelerin düzeni bazı değişikliklere yol açar ama bu
durum genel çizelgeyi değiştirmez. Ayırt
ettiğimiz öğelerin ya da bazı öğe kümelerinin incelenmesi, genel olarak masalın
derinlemesine incelenmesine geniş görüş açıları sağlar ve böylece masalın oluşumu
ve gelişimi sorunuyla ilgili tarihsel incelemeyi hazırlamış olur.
ÇİZELGE I
Başlangıç Durumu
1. Uzamsal - zamansal tanım ("bir krallıkta")
2. Ailenin kimlerden oluştuğu
a) adlar ve durum
b) kişilerin kategorisi (gönderen, arayıcı, vb.) EK 1
